ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ. ΠΟΙΟΣ ΤΙΣ ΦΟΒΑΤΑΙ;

• γράφει ο Γιώργος Κόλλιας

Τελευταία παρακολουθώ με ενδιαφέρον μια κουβέντα που έχει ανοίξει σχετικά με το ενδεχόμενο αλλαγής του τρόπου εκλογής των Δημάρχων και των Δημοτικών Συμβουλίων.

Ως πολίτης με ενεργό δράση στον χώρο της Αυτοδιοίκησης έχω, εδώ και χρόνια διαμορφωμένη άποψη, η οποία έχει προέλθει από την εμπειρία μου, τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο (Ιταλία, Κύπρος).

Πίστευα και πιστεύω ότι το σημερινό σύστημα πάσχει φοβερά, δεν είναι αποτελεσματικό και ουσιαστικά διευκολύνει την - σχεδόν – «ισοβιότητα» Δημάρχων και Δημοτικών Συμβούλων, υπηρετεί το πελατειακό σύστημα εκλογής, αποθαρρύνει νέους ανθρώπους να μπουν στην διαδικασία εκλογής, εμποδίζει την δημοκρατική λειτουργία, απαγορεύει την ελεύθερη έκφραση της άποψης των Συμβούλων στα Δημοτικά Συμβούλια.

Απόδειξη των παραπάνω είναι η αντίδραση στις προτεινόμενες αλλαγές από τους «καθεστωτικούς» Δημάρχους και Δημοτικούς Συμβούλους. Ούτε ένας δεν τάχθηκε υπέρ των αλλαγών. Ούτε ένας. Και μάλιστα με μια «διακομματική ομοφωνία».

Βέβαια με «επιχειρήματα». Το «σοβαρότερο» των οποίων είναι η δήθεν ακυβερνησία των Δήμων. Το ότι βέβαια ένα παρόμοιο σύστημα εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στην Κύπρο και καμία «ακυβερνησία» δεν προέκυψε, δεν λέει τίποτα στους ημέτερους αυτοδιοικητικούς.

Ποιος είναι ο βασικός κορμός αυτού του συστήματος; Οι υποψήφιοι Δήμαρχοι καταχωρούνται σε ένα - ενιαίο- ψηφοδέλτιο και οι υποψήφιοι Σύμβουλοι σε ένα άλλο – επίσης ενιαίο – ψηφοδέλτιο. Ο πολίτης έχει δικαίωμα να ψηφίσει έναν υποψήφιο Δήμαρχο και έναν ή περισσότερους Δημοτικούς Συμβούλους, ανάλογα με τον πληθυσμό του Δήμου του. Φυσικά υπάρχουν οι Δημοτικές Παρατάξεις, στις οποίες ανήκουν οι υποψήφιοι και ο κάθε υποψήφιος Δήμαρχος προτείνει και τους δικούς του υποψήφιους Δημοτικούς Συμβούλους. Ο πολίτης, όμως, έχει το δικαίωμα να επιλέξει – ενδεχόμενα - υποψήφιο Δήμαρχο από μια παράταξη και Δημοτικούς Συμβούλους από άλλη, κρίνοντας τους περισσότερο ικανούς. Ακόμη μπορεί κάποιος υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος να κατέβει στις εκλογές ως ανεξάρτητος, χωρίς δηλαδή να στηρίζει κανέναν υποψήφιο Δήμαρχο. Σ΄ αυτήν την περίπτωση, βέβαια, υπάρχει και ένα πλαφόν ελαχίστων ψήφων (αλλού 5%, αλλού 7%), προκειμένου να αποφεύγονται υποψηφιότητες χωρίς πραγματική εκλογική βάση.

Αλήθεια ένα τέτοιο σύστημα οδηγεί σε «ακυβερνησία» των Δήμων; Ενδεχόμενα, με την σημερινή αντίληψη Δημάρχων και Συμβούλων να υπάρχει και θέμα ακυβερνησίας. Γιατί σήμερα ξέρουμε τον «Δήμαρχο- Αφέντη» και τους διακοσμητικούς Δημοτικούς Συμβούλους. Ο Δήμαρχος αποφασίζει και στα Δημοτικά Συμβούλια απλά επικυρώνονται οι όποιες αποφάσεις των Δημάρχων. Φυσικά οι Σύμβουλοι του Δημάρχου μοιράζονται τις «θέσεις» (άμισθες, αλλά κυρίως έμμισθες) κι αυτό αποτελεί ένα καλό κίνητρο να μην διαφωνεί κανείς με την γνώμη του Δημάρχου.

Αντίθετα με το άλλο σύστημα ο εκλεγμένος Δήμαρχος θα πρέπει να πείθει το Δημοτικό Συμβούλιο κι όχι να επιβάλλει την άποψή του. Και για να είναι επιτυχημένος πρέπει να έχει την ικανότητα να συνθέτει τις απόψεις κι όχι να βασίζεται στους «δικούς» του. Ο κάθε Σύμβουλος από την άλλη, πρέπει να παράγει έργο, ανεξάρτητα αν ανήκει στην παράταξη του Δημάρχου ή σε άλλη, πρέπει να έχει άποψη και πολιτικό λόγο, για να μπορεί να διεκδικεί τα όποια αξιώματα.

Δεν ισχυρίζομαι ότι με την αλλαγή του τρόπου εκλογής θα γίνει η Αυτοδιοίκηση «πρότυπο Δημοκρατίας», απλά λέω ότι θα βελτιωθεί το επίπεδο διοίκησης και λειτουργίας των Δήμων και – κυρίως- θα δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να απαγκιστρωθούν από τις κάθε είδους παρατάξεις για να μπορούν να επιλέγουν τους εκλεκτούς κι όχι τους κολλητούς. Και βέβαια αν, παρ΄ όλα αυτά, επιπλεύσουν πάλι οι «ισόβιοι», ε, τότε την ευθύνη θα την έχει πλήρως και αποκλειστικά ο λαός.

Ιδού λοιπόν «πεδίον δόξης λαμπρόν» αγαπητοί αιρετοί. Χωρίς υπεκφυγές στηρίξτε τις αλλαγές και εμείς οι πολίτες εδώ θα είμαστε, για να εκτιμήσουμε την όποια αξία σας. Πείστε μας ότι ο στόχος σας δεν είναι η θέση, αλλά η προσφορά. Ότι δεν θέλετε την Αυτοδιοίκηση «μαγαζάκι» σας, αλλά χώρο ανταλλαγής απόψεων, σύνθεσης ιδεών, διαβούλευσης και – τελικά- πραγματικό κύτταρο Δημοκρατίας.