Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

• γράφει ο Γιώργος Κόλλιας

«….Τις ημέρες εκείνες έκαναν σύναξη μυστική τα παιδιά και λάβανε την απόφαση, επειδή τα κακά μαντάτα πλήθαιναν στην πρωτεύουσα, να βγουν έξω σε δρόμους και σε πλατείες, με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μια παλάμη τόπο κάτω από τ' ανοιχτό πουκάμισο, με τις μαύρες τρίχες και το σταυρουδάκι του ήλιου. Όπου είχε κράτος κι εξουσία η Άνοιξη….»

(Απόσπασμα από το «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» του ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ)

Σαν σήμερα έφυγε από την ζωή μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της μεταπολεμικής Ελλάδας, ο Νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης.

Διακρίθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, γνωστός για τα ποιητικά του έργα "Άξιον Εστί", "Ήλιος ο πρώτος", "Προσανατολισμοί" κ.α. Διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης. Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν ενώ συλλογές του έχουν μεταφραστεί μέχρι σήμερα σε πολλές ξένες γλώσσες. Το έργο του περιλάμβανε ακόμα μεταφράσεις ποιητικών και θεατρικών έργων. Υπήρξε μέλος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κριτικής, Αντιπρόσωπος στις Rencontres Internationales της Γενεύης και Incontro Romano della Cultura της Ρώμης.

Έψαξα, λοιπόν, στο Διαδίκτυο να δω αφιερώματα στον σημαντικό αυτόν Έλληνα.

Απογοήτευση..

Βρήκα άρθρα για την Χρυσή Αυγή, για τα φορέματα της Νταϊάνας, για το Mastershef, για τον.. Αγάθωνα (ποιος είναι πάλι τούτος;), για.. για… ελάχιστα, όμως για τον Ελύτη.

Κι όσα βρήκα αδιάβαστα κι ασχολίαστα ήταν. Απαρατήρητα πέρασαν.

Είμαι βέβαιος, ότι πολύς κόσμος δεν θα ξέρει καν ποιος και τι ήταν ο Ελύτης.

Είναι μια ακόμη, από τις πάρα πολλές, αποδείξεις, ότι η κρίση που διανύουμε είναι ΚΑΙ πολιτιστική ΚΑΙ κοινωνική κι όχι μόνο οικονομική.

Θα μπορούσε να πει κανείς  «όταν δεν έχουμε να φάμε τον Ελύτη θα σκεφτούμε». Και θα συμφωνήσουν πολλοί μ΄ αυτό.

Όχι, όμως, εγώ.

Η απάντηση;

Μα φίλοι μου αυτό ακριβώς είναι που ξεχωρίζει τους ανθρώπους από τα ζώα. Το ζώο όταν πεινά πρέπει να φάει και μόνο αυτό έχει στο μυαλό του.

Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Δεν –πρέπει να - του αρκεί να ικανοποιήσει το ένστικτο της επιβίωσης, αλλά λειτουργεί στα πλαίσια μια οργανωμένης κοινωνικής δομής και – πρέπει να - έχει και πνευματικές ανάγκες, πέρα από τις υλικές.

Στην σημερινή, όμως, κοινωνική πραγματικότητα αυτό δεν συμβαίνει. Κι αν –κάποτε -  η οικονομική κρίση ξεπεραστεί, θα είμαστε μια διαλυμένη πνευματικά και ηθικά κοινωνία, που, όμως – τότε- θα «έχει να φάει».

Κι εδώ μεγάλη ευθύνη φέρουν οι λεγόμενοι «πνευματικοί άνθρωποι», οι οποίοι αντί να βγουν μπροστά, να «ταρακουνήσουν» την κοινωνία, να φωτίσουν τα πνευματικά σκοτάδια, να ανοίξουν τους ορίζοντες, έχουν μετατραπεί σε «σχολιαστές» ενός σάπιου πολιτικού συστήματος. Στην πραγματικότητα αποτελούν μέρος αυτού του συστήματος, γιατί χρειάζεται και την ελεγχόμενη «κριτική» του, για την εκτόνωση των πολιτών.

Κλείνοντας. 

Όσο ο Ελύτης δεν μας λέει τίποτα, τόσο να φοβόμαστε ότι η κοινωνία μας δεν έχει μέλλον. Όσο οι μεγάλοι ποιητές, οι μεγάλοι πεζογράφοι, οι μεγάλοι δημιουργοί, είναι άγνωστοι στα παιδιά μας, τόσο να σκύβουμε το κεφάλι, εμείς οι «παλιοί», από ντροπή για τον κόσμο που τους παραδίνουμε.

‘Όμως ποτέ δεν είναι αργά.

Εγερθείτε Έλληνες. Έστω και τώρα, έστω την ύστατη στιγμή, βρείτε το μονοπάτι που θα μας συνδέσει και πάλι με το πνεύμα. Μόνο τότε θα έχουμε μέλλον ως Λαός, ως Κοινωνία, ως Άνθρωποι.

«…Αλλά κάτεχε ότι μονάχα κείνος που παλεύει το σκοτάδι μέσα του θα 'χει μεθαύριο μερτικό δικό του στον ήλιο…..»

(Από το «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ»)