Ο ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ ΖΕΙ!

40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΤΗΣ   ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΓΡΗΓΟΡΗ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

 22 ΜΑΙΟΥ 1963: ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΣ ΔΟΛΟΦΟΝΕΙ ΤΟΝ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ:

Το βράδυ της 22 Μάη του 1963, μέσα σε κλίμα πρωτόγνωρης τρομοκρατίας, ο Λαμπράκης εκφωνούσε ομιλία της Επιτροπής για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη στην αίθουσα του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος, στη Θεσσαλονίκη. Το κτίριο βρισκόταν στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Ερμού και είχε περικυκλωθεί από 180 ένστολους χωροφύλακες και πολλούς άλλους με πολιτικά. Επικεφαλής τους ήταν ο επιθεωρητής Χωροφυλακής Βορείου Ελλάδας, υποστράτηγος Κωνσταντίνος Μήτσου, αλλά παρευρισκόταν όλη η ηγεσία της αστυνομίας, ο διευθυντής Αστυνομίας Θεσσαλονίκης, συνταγματάρχης Ευθύμιος Καμουτσής, ο υποδιευθυντής Αστυνομίας, αντισυνταγματάρχης Μιχάλης Διαμαντόπουλος, ο διοικητής Ασφαλείας Θεσσαλονίκης, ταγματάρχης Κωνσταντίνος Δόλκας και οι υπομοίραρχοι Εμμ. Καπελώνης και Δ. Κατσούλης. Ο τελευταίος ήταν γνωστός κομμουνιστοφάγος, προϊστάμενος της «Υπηρεσίας Δίωξης Κομμουνισμού». Εκατοντάδες φασιστοειδή και παρακρατικοί την ίδια στιγμή πραγματοποιούσαν αντισυγκέντρωση στον ίδιο περίπου χώρο.

Ηταν, βέβαια, ολοφάνερο ότι η δολοφονία του Λαμπράκη είχε προσχεδιαστεί. Ακόμα και ο ίδιος ο Λαμπράκης στην ομιλία του είπε: «Σαν εκπρόσωπος του Εθνους και του Λαού, καταγγέλλω ότι υπάρχει σχέδιο δολοφονίας μου και καλώ τον υπουργό Βορείου Ελλάδος, το νομάρχη, τον εισαγγελέα, το στρατηγό Χωροφυλακής Μήτσου, το διευθυντή της Αστυνομίας και το διοικητή Ασφαλείας να προστατεύσουν τη συγκέντρωση και τη ζωή μου».

Η δολοφονία πραγματοποιήθηκε όταν ο Λαμπράκης αποχωρούσε από τη συγκέντρωση, αφού η αστυνομία τον διαβεβαίωσε ότι δεν κινδύνευε. Μάλιστα, όταν ο Λαμπράκης βγήκε, η αστυνομία εγκλώβισε τον κόσμο στο κτίριο, ώστε ο Λαμπράκης να απομονωθεί. Οι φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας ήταν μέλη παρακρατικών οργανώσεων, συνεργάτες-χαφιέδες της Ασφάλειας, ο Σπύρος Γκοτζαμάνης και ο Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης. Ο Γκοτζαμάνης ήταν γνωστός για τους τραμπουκισμούς του και καταδικασμένος πολλές φορές για ξυλοδαρμούς. Επίσης συμμετείχε στην παρακρατική οργάνωση του γερμανοτσολιά Ξ. Γιοσμά. Ο Εμμανουηλίδης ήταν καταδικασμένος για βιασμό, παιδεραστία και κλοπή. Επίσης ήταν έκτακτος χωροφύλακας στην υποδοχή του Ντε Γκολ. Με τέτοια αποβράσματα και ανθρώπους του υπόκοσμου συνεργαζόταν η Ασφάλεια. Οι δολοφόνοι βγήκαν μέσα από το πλήθος των αστυνομικών με ένα τρίκυκλο κι ένα σιδερολοστό και έδωσαν το φονικό χτύπημα στο Λαμπράκη.

Στην περιοχή βρίσκονταν πάρα πολλοί αστυνομικοί. Κανένας όμως δεν καταδίωξε τους δολοφόνους, παρά μόνο ένας πολίτης, ο Μανώλης Χατζηαποστόλου (ο θρυλικός «Τίγρης»), κατάφερε να πηδήσει πάνω στην καρότσα του τρίκυκλου και πάλεψε με τον Εμμανουηλίδη και τον Γκοτζαμάνη. Ο Γκοτζαμάνης θα συλληφθεί κατά λάθος από τον υποδιοικητή της πυροσβεστικής που περνούσε τυχαία, τη στιγμή που ο Γκοτζαμάνης κατάφερε ένα χτύπημα με το λοστό στον «Τίγρη». Το όργανο του φόνου, αν και παραδόθηκε στην αστυνομία, όλως παραδόξως εξαφανίστηκε. Ο Λαμπράκης μετά το χτύπημα ήταν κλινικά νεκρός και άφησε την τελευταία του πνοή 4 μέρες αργότερα.

Το ίδιο βράδυ, λίγο πριν από τη δολοφονία, τα φασιστοειδή προπηλάκισαν άγρια τον Γ. Τσαρουχά, βουλευτή της ΕΔΑ, που μαθαίνοντας για τα γεγονότα έσπευσε στο μέρος της συγκέντρωσης. Ακόμα και αφού το ασθενοφόρο που τον παρέλαβε είχε ξεκινήσει, οι τραμπούκοι το σταμάτησαν, τον έβγαλαν έξω και τον ξαναχτύπησαν με μανία. Αναίσθητος ο Τσαρουχάς θα μεταφερθεί από περαστικούς στο νοσοκομείο. Ο Αντώναρος Πιτσώκος (γνωστό φασιστοειδές που συμμετείχε σε οργανωμένες συμμορίες που χτυπούσαν διαδηλωτές) θα κατηγορηθεί για τον άγριο ξυλοδαρμό του Τσαρουχά, αλλά θα αθωωθεί από το δικαστήριο.

Στις 28 Μάη, όταν έγινε η κηδεία του Λαμπράκη, στην Αθήνα, εκατοντάδες χιλιάδες λαού πραγματοποίησαν μεγαλειώδη αντικυβερνητική και αντιαμερικανική διαδήλωση. Τα συνθήματα που κυριαρχούσαν ήταν «ΟΧΙ ΑΛΛΟ ΑΙΜΑ», «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ», «ΕΙΡΗΝΗ».

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ:

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης γεννήθηκε το 1912 στην Κερασίτσα Αρκαδίας και ήταν το 14ο παιδί από τα συνολικά 18 που απέκτησαν οι γονείς του. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στη γυναικολογία. Υπήρξε αθλητής με πολλές πανελλήνιες και βαλκανικές νίκες και κατείχε για 23 χρόνια (ως το 1959) το πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος με επίδοση 7,37 μ. Στην διάρκεια της κατοχής διοργάνωνε με άλλους συναθλητές του αγώνες, διαθέτοντας τα έσοδα σε λαϊκά συσσίτια. Το 1950 κατέλαβε τη θέση του υφηγητή Μαιευτικής - Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παντρεύτηκε την Δήμητρα Μπαταργιά με την οποία απέκτησε δυο γιούς τον Θοδωρή και τον Γρηγόρη.

Στις εκλογές του Οκτωβρίου 1961 ο Λαμπράκης εκλέχτηκε βουλευτής Πειραιά συνεργαζόμενος με την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της «Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη». Στις 21 Απριλίου 1963 αψηφώντας σχετική απαγόρευση της αστυνομίας, πραγματοποίησε την 1η Μαραθώνια πορεία Ειρήνης. Βάδισε το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής μόνος του, εν μέσω απειλών, πριν τελικά συλληφθεί και κρατηθεί για μερικές ώρες.

Αμέσως μετά μετέβη στο Λονδίνο για να συμπαρασταθεί στους Έλληνες και Άγγλους διαδηλωτές που ζητούσαν την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο μετέπειτα βουλευτής του ΚΚΕ Αμπατιέλος. Στόχος των διαδηλωτών ήταν η βασίλισσα Φρειδερίκη, η οποία βρισκόταν στην αγγλική πρωτεύουσα προκειμένου να παραστεί σε βασιλικούς γάμους. Σχεδόν ένα μήνα μετά, στις 22 Μαΐου, καθώς εξερχόταν από συγκέντρωση για την ειρήνη και τον πυρηνικό αφοπλισμό στη Θεσσαλονίκη, δέχτηκε δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς. Τραυματίστηκε βαριά και υπέκυψε στα τραύματά του λίγες μέρες μετά.

ΤΙ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΕ ΤΗΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ:

H μεγάλη του στιγμή είναι στις 21 Aπριλίου (μερικές φορές η ιστορία παίζει πολύ παράξενα παιχνίδια με τις ημερομηνίες) του 1963. Στο πρότυπο των αντίστοιχων εκδηλώσεων που γίνονται στο εξωτερικό, η πρώτη μαραθώνια πορεία ειρήνης στην Eλλάδα απαγορεύεται από την κυβέρνηση και η αστυνομία κινητοποιεί τεράστιες δυνάμεις για να εμποδίσει τους αριστερούς να φθάσουν στον Tύμβο και να ξεκινήσουν την πορεία. Aψηφώντας τα μπλόκα και τους παρακρατικούς, που βρίσκονται σε όλη τη διαδρομή, ο Λαμπράκης καταφέρνει να φθάσει μόνος στον Mαραθώνα. Eκεί βγάζει τη σημαία με το σύμβολο της ειρήνης και αρχίζει να βαδίζει προς την Aθήνα. Θα τον μπουζουριάσουν, τελικά, στον δρόμο, αλλά οι αφηγήσεις των αυτόπτων μαρτύρων, σύμφωνα με τις οποίες χρειάστηκαν 10 χωροφύλακες για να τον κάνουν καλά, θα τον μετατρέψουν σε έναν ήρωα-σούπερμαν της Aριστεράς.

     Λίγες μέρες μετά, δεν διστάζει να προκαλέσει την καρδιά του κατεστημένου: Στα τέλη Aπριλίου, η βασίλισσα Φρειδερίκη βρίσκεται στο Λονδίνο και η Mπέττυ Aμπατιέλου, σύζυγος του φυλακισμένου ηγέτη του KKE και επικεφαλής ενός κινήματος για την αμνηστία των πολιτικών κρατουμένων στην Eλλάδα, ζητάει να τη συναντήσει. O Λαμπράκης ταξιδεύει κι αυτός στο Λονδίνο, υιοθετώντας το αίτημα της Aμπατιέλου και αναγκάζοντας τη Φρειδερίκη να το σκάσει από την πίσω πόρτα του ξενοδοχείου της. Για την ισχυρή κυρία του παλατιού, ο εξευτελισμός είναι τόσο μεγάλος, ώστε οι φήμες τη θέλουν να φωνάζει μέσα στα ανάκτορα: «Eπιτέλους, δεν υπάρχει κάποιος που να με απαλλάξει απ’ αυτόν τον άνθρωπο;»    

 Tο βέβαιο είναι ότι την 1η Mαΐου ο Λαμπράκης αποθεώνεται όταν μπαίνει στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, στην εκδήλωση της Aριστεράς για την Πρωτομαγιά. «Αμέσως μετά πήγαμε οι δυο μας στην κλινική του και διαβάσαμε τις επιστολές που είχε λάβει», διηγείται ο συγγενής και στενός φίλος του Oδυσσέας Tσουκόπουλος. «Aπό τις 100, οι 90 έλεγαν: “Γιατρέ, πρόσεχε, θα σε φάνε”. O Γρηγόρης δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί: “Eμένα θα σκοτώσουνε; Tι κακό έκανα;” Ήταν μαχητικός και αθώος σαν παιδί». Tις ημέρες εκείνες ο Λαμπράκης θα μιλήσει για τελευταία φορά στη Bουλή, δηλώνοντας αθώα: «Γνωστοποιούμεν εις την κυβέρνησιν ότι ημείς θα εξακολουθήσωμεν τους αγώνας διά να κατοχυρωθή η Eιρήνη εις τον κόσμον…» Πράγμα που σήμαινε ότι και στην επόμενη εκδήλωση για την ειρήνη που θα απαγόρευε η κυβέρνηση ο Λαμπράκης ήταν έτοιμος να κάνει τα δικά του. H μικρή αυτή λεπτομέρεια έχει μεγάλη σημασία για όσα θα επακολουθήσουν στη συνέχεια...

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ:

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, με τον ηρωικό του θάνατο, θα δείχνει πάντα το δρόμο του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα και της ειρήνης στους λαούς. Και σήμερα, περισσότερο από ποτέ, υπάρχει ανάγκη όλοι οι λαοί του κόσμου να ακολουθήσουν με συνέπεια αυτό το δρόμο.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

Το κείμενο "ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ" είναι από το site του Κ.Κ.Ε. (μ-λ), το κείμενο "ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ" είναι από την "ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ" και το κείμενο "ΤΙ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΕ ΤΗΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ" είναι από άρθρο του Στέλιου Κούλογλου στο ΚΛΙΚ